ÖZGÜR EĞİTİM KURAMCILARI VE ÖZGÜR EĞİTİM UYGULAMALARI

Mehmet YAPICI myapici@aku.edu.tr Giriş Bugün anladığımız anlamda, Felsefe derslerinin okul programlarına girmesi, Batı tipi okulların kurulmaya başlanmasından oldukça sonra, 2. Meşrutiyet döneminde 1910 yılında mümkün olmuştur (Ergün, 1996a). Bu tarihten sonra gerek Osmanlılar gerekse Cumhuriyet döneminde Felsefe (Filozofi) dersleri lise ders programlarında 1-3 saat arasında değişen bir miktarda yer almıştır. Ders bazen Mantık bazen Sosyoloji ile birlikte verilmiştir (Dombaycı, 2002; Cicioğlu, 1985; Kafadar 1994a,1994b). Bu derslerde ne okutulmaktaydı? Metafizik, felsefe ekolleri, estetik, mantık, sistematik felsefe başat konulardı. Bazen ahlak, inkılâp ilkeleri ve sosyoloji anlatılarak içerik felsefeden oldukça uzaklaştırılıyordu (Cicioğlu, 1985). Ders; bazen Felsefe, bazen Filozofi, Felsefeye Başlangıç, Felsefeye Giriş gibi adlar almıştır. Dersin amaçlarına baktığımızda bazı programlarda gençleri Türk toplumuna yararlı bireyler olarak hazırlamak, Türk-İslam düşünces

26/11/2007 BİRGÜN gazetesi Eğitim meselesi üzerine yaşadığımız coğrafyada yoğunlaşılan tartışma başlıkları aslında gayet yüzeysel sorunlar etrafında oluşuyor. Hatta temel öncelik uerilen, ana sorun olarak algılanan birçok başlık, somut bir özgürlükçü ilişki uaretme potansiyelini barındırmıyor. Parah-parasız eğitim, özel-devlet okulu gibi saflaşmalar özünde salt reel eğitim sisteminin kısmi düzeltmelerle rafine edilmesine hizmet edebilme kudretine sahip olabiliyor yalnızca. Eğitim ve öğrenme sürecine ilişkin paradigmaların kısıtlamalarını aşan derin bir sorgulama süreci, tabandan bir özgürleşme deneyimi üretebilmek için kaçınılmaz önceliğe sahip. Bu önceliğin bilincinde olan ve eğitimin hiyerarşisini, kitlesel karakterini, kurumsal eğitim politikalarını tartışma odağına yerleştiren çeşitli gruplar da meucut ne mutlu ki. Alternatif Eğitim Derneği, bizzat bu soruları kendine dert edinmiş ve adına uygun biçimde alternatiflerini somut uygulama safhasına taşımayı amaçlayan bir oluşum. Derne

PAULO FREIRE UMMAHAN (PALA) ÖZEN Brezilya’da orta sınıftan bir ailenin çocuğu olarak 1921’de doğan Paulo Freire, hayatını ezilenlerin eğitimine, özellikle de okuma yazma bilmeyen yetişkinlerin eğitimine adamış bir eğitimcidir ( http://www.ozgurpolitika.org/ ). Freire, 1921’de Recife’te, Üçüncü Dünya’nın en berbat yoksulluk ve geri kalmışlık ortamlarından birinin merkezinde doğdu. Kısa süre içinde bu gerçekliği dolaysız olarak yaşamak zorunda kaldı. 1929’da Birleşik Devletler’deki ekonomik bunalım Brezilya’yı etkilerken Freire’in orta sınıf ailesinin kararsız dengesi bozuldu ve Freire kendini “yeryüzünün lanetlileri”nin kaderini paylaşır buldu. Bu, hayatı üzerinde önemli etki yaptı. Freire açlığın kıvrandıran acılarıyla tanışmaya ve açlığın yarattığı kayıtsızlık yüzünden okulda geri kalmaya başladı. Bu, ayrıca, on bir yaşındayken başka çocukların kendi yaşadığı yoksulluğu yaşamaması için hayatını açlığa karşı mücadeleye adamaya karar vermesine yol açtı. Daha erken yaşlarda yoksulların

"Schools vast factories for the manufacture of robots." - Robert Lindner (1914-1956) "[T]he child should be taught to consider his instructor...superior to the parent in point of authority.... The vulgar impression that parents have a legal right to dictate to teachers is entirely erroneous.... Parents have no remedy as against the teacher." – John Swett, Superintendent of California Public School System (1860s) "[T]he result desired by the state is a wholly different one from that desired by parents, guardians, and pupils." – Lester Frank Ward 1897 "[The role of the schoolmaster is to] collect little plastic lumps of human dough from private households and shape them on the social kneading board." – Edward Ross, Professor of Economics, Stanford University, 1900 "A child educated only at school is an uneducated child." – George Santayana "A closed mind is bolted from the inside." "A general State education is a mere contr